دژاوو یا آشناپنداری چیست؟

حتما تا به حال نام دژاوو یا آشناپنداری را شنیده اید،اما دژاوو چیست؟چرا این حس به ما دست می دهد؟

تصور کنید در یک روز پاییزی در حال رفتن به محل کار خود هستید،هنگام رد شدن از خیابان،یک ماشین آبی رنگ جلوی شما ترمز می کند.شما تعجب می کنید،زیرا حس می کنید این ماشین در گذشته یک بار دیگر جلوی شما ترمز کرده بود.کمی تمرکز می کنید،بخاطر می آورید در دفعه ی قبل کمی بعد یک موتور هم از کنار شما رد شده و ناگهان موتور از کنار شما می گذرد!

چه اتفاقی برای شما افتاده؟شما در واقع در حال تجربه یک دژاوو هستید.دژاوو یک پدیده است که در آن شما حس می کنید یک اتفاق یا رخداد را قبلاً تجربه کرده ایدو این دومین تجربه شما از این اتفاق است.پدیده ای که 90 درصد افراد جهان حداقل یک بار در طول زندگی خود تجربه کرده اند.

توجیه دژاوو

بزرگترین مشکل درباره ی دژاوو این است که هیچ راه درستی برای بررسی علمی آن وجود ندارد.زیرا یک اتفاق فیزیکی نیست و در واقع یک حس است.برای همین هیچکدام از تئوری های مطرح شده در این باره بطور کامل تایید یا رد نشده اند. از جابجایی در جهان های موازی تا جایگذاری المان های حافظه ای همه دلایلی هستند که برای توجیه این پدیده بیان می شود.

همانطور که گفتیم یکی از تئوری ها جابجایی در جهان های موازی است.اما اصلاٌ جهان موازی یعنی چه؟

استیون واینبرگ جهان های موازی را مانند امواج رادیو در نظر می گیرد.فرض کنید شما در حال گوش دادن به یک شبکه رادیویی هستید.در این حالت شما تصمیم گرفته اید به آن شبکه خاص گوش کنید.در حالی که شبکه های دیگر هم روی فرکانس های دیگر وجود دارند و صرفاٌ رادیوی شما روی آن امواج تنظیم نشده.جهان های موازی هم به همین شکل هستند با این تفاوت که با گذر زمان جایگشت جهان های موازی از هم دورتر می شوند و دیگر احتمال جابجایی بین آنها برای ما وجود ندارد.مگر در یک سری هم زمانی های کوچک و لحظه ای.همزمانی های که ممکن است همان دژاوو باشد.

خطای مغز

علت دیگری که برای این پدیده آورده می شود رخداد های درون مغزی است.برای مثال باگ های حافظه ای.حافظه انسان به گونه ای است که هنگام ثبت خاطرات در مغز،از هیچ قانون خاصی پیروی نمی کند.یعنی هنگام ثبت خاطره مغز انسان به طور تصادفی بخشی از خاطره ها را در کنار خاطرات دیگر،که فکر می کند به آن مربوط است قرار می دهد.در واقع مغز انسان مانند کامپیوتری است که اطلاعات را به طور دلخواه و بر اساس سلیقه خود ثبت می کند.

به طور مثال فکر کنید قبلا در شهر بودید و در پارکی در آن قدم زدید،پس از چند ماه در شهر دیگری در پارک آن شهر قدم می زنید که ناگهان حس می کنید قبلا آنجا بوده اید.در واقع مغز شما خاطره قدم زدن شما در شهر اول را به قدم زدن شما در شهر دوم چسباند.

دلیل دیگری که برای این پدیده بیان می شود،تداخل حافظه کوتاه مدت و بلندمدت ماست.خاطره ها ابتدا به حافظ کوتاه مدت و سپس به حافظه بلندمدت منتقل می شوند.این عمل توسط بخشی به نام حافظه کاذب انجام می شود.همانطور که گفتیم مغز انسان دچار خطا می شود و این بخش هم از قاعده مستثنی نیست.گاهی این بخش اتفاقی که برای ما در حال افتادن است را به جای انتقال به حافظه کوتاه مدت،مستقیماٌ به بخش حافظه بلندمدت مغز انسان منتقل می کند و باعث می شود حس کنیم این اتفاق مدتها قبل برای ما رخ داده است.

دانشمندان زیادی در این باره اظهارنظر کرده اند اما واقعیت این است که ما دقیقا نمی دانیم دژاوو یا آشناپنداری چیست و چرا به آن دچار می شویم.